ViDA (BTW in het digitale tijdperk) - EU bereikt akkoord over digitale BTW-maatregelen

Onder de paraplu van het ViDA-project (VAT in Digital Age) stelt de Europese Commissie een reeks maatregelen voor om het huidige btw-stelsel in de Europese Unie te moderniseren en belastingfraude te bestrijden. Een van de initiatieven is de implementatie van een nieuw systeem voor belastingaangifte via elektronische facturering tussen bedrijven.

Op 5 november 2024 werd een belangrijk politiek akkoord bereikt over het ViDA-project (VAT in the Digital Age), waarmee een belangrijke stap werd gezet in de richting van de modernisering en digitalisering van het btw-stelsel in de regio. Deze overeenkomst introduceert een aantal nieuwe ontwikkelingen die tot doel hebben om het btw-proces in de hele EU te vereenvoudigen en te harmoniseren, waardoor de efficiëntie en het aanpassingsvermogen in een steeds meer gedigitaliseerde economische omgeving worden verhoogd.

De overeenkomst zal opnieuw ter validering worden voorgelegd aan het Europees Parlement vanwege substantiële verschillen tussen het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie en de door de Ecofin-Raad overeengekomen tekst. Gezien het verlengde tijdschema zal dit naar verwachting echter slechts een formaliteit zijn. Vervolgens zal de Europese Raad de overeenkomst moeten accepteren, waarna de eerste maatregelen naar verwachting begin 2025 in werking zullen treden.

Het herziene tijdschema voor de implementatie ziet er als volgt uit:

• 2025 (20 dagen na de goedkeuring van ViDA): niet langer nodig om goedkeuring van de Europese Commissie te verkrijgen voor binnenlandse e-facturering.
• 1 januari 2027: aanpassingen aan het e-commerce pakket; uitbreiding van OSS naar elektriciteits-, gas- en warmteleveringen.
• 1 juli 2028: uniforme btw-registratie (uitbreiding van OSS tot alle b2c-leveringen, voorraadoverdrachten en toepassing van de verplichte verleggingsregeling) en vrijwillige invoering van de regel dat hosting- en mobiliteitsplatforms als leverancier worden beschouwd.
• 1 januari 2030: Uitgebreide btw-verplichtingen voor platforms: verplichte uitvoering van de regel inzake veronderstelde leverancier voor hosting- en mobiliteitsplatforms.
• 1 juli 2030: Verplichte digitale rapportageverplichtingen (DRR) op basis van e-facturering voor B2B-transacties binnen de EU en transacties waarvoor een verplichte verleggingsregeling geldt; harmonisatie van binnenlandse e-facturering (behalve die welke vóór 2024 bestonden) met EU-normen.
• 1 januari 2035: harmonisering van binnenlandse e-facturering die vóór 2024 bestond, met EU-normen.

Deze hervormingen zijn een antwoord op het snel veranderende digitale landschap en hebben tot doel om in de hele EU een meer gestroomlijnd, eerlijk en transparant belastingstelsel te creëren dat zowel bedrijven als consumenten ten goede komt.

Wat is het ViDA-initiatief (BTW in het digitale tijdperk)? Modernisering van het btw-stelsel in Europa

Belasting over de toegevoegde waarde is de belangrijkste belastinginningsbron voor alle lidstaten en vertegenwoordigt 12% van de begroting van de Europese Unie. De huidige btw-regelgeving is achterhaald en ineffectief voor een correcte controle van de belastingheffing. De heterogeniteit van de maatregelen in elke lidstaat belemmert de naleving van de belastingwetgeving, vergemakkelijkt belastingfraude, brengt grote administratieve kosten met zich mee en een groot verlies voor de staatskassen. In het 2022 "VAT Gap Report", van de Europese Commissie, over de belastingkloof, staat dat in 2020 ongeveer 93.000 miljard aan inkomsten verloren zijn gegaan, waarvan een kwart overeenkomt met grensoverschrijdende transacties.  

Het Europese ViDA-project (VAT in the Digital Age) is gebaseerd op drie hoofdpijlers die tot doel hebben het btw-stelsel aan te passen aan de uitdagingen van de digitale economie en de efficiëntie ervan op Europees niveau te verbeteren. Deze pijlers zijn:

• Digitale rapportageverplichtingen (DRR): deze pijler bevordert de implementatie van elektronische facturering en het opzetten van digitale rapportagesystemen om de uitwisseling van belastinggegevens tussen EU-landen te vergemakkelijken. Het doel is om e-factureringsprocessen in alle lidstaten te standaardiseren, wat zal leiden tot meer transparantie, efficiëntie en een vermindering van belastingfraude.
• Platformeconomie: De uitdagingen van de platformeconomie voor korte-termijnverhuur van accommodatie en personenvervoerdiensten aanpakken door de rol van digitale platforms bij de btw-inning te versterken.
• Eén btw-registratiesysteem (OSS): In de derde pijler wordt voorgesteld één btw-registratiesysteem op te zetten, waardoor bedrijven hun fiscale verplichtingen in de hele EU via één register kunnen beheren. Dit zal de belastingadministratie vereenvoudigen voor bedrijven die in meerdere landen actief zijn en de bureaucratie en kosten verminderen die gepaard gaan met het naleven van belastingregels in verschillende rechtsgebieden.

Deze drie pijlers zijn bedoeld om het btw-stelsel in de EU te moderniseren, aan te passen aan nieuwe digitale bedrijfsmodellen en de efficiëntie en transparantie van de belastinginning te verbeteren.

E-facturatie en digitale rapportageverplichtingen (DRR's)

Dit zijn de belangrijkste data in het tijdschema voor de implementatie van e-facturering en DRR's:

In 2025

• zullen de lidstaten verplichte e-facturering kunnen invoeren voor binnenlandse B2B- en B2C-transacties.
• Er zal geen voorafgaande toestemming van de Europese Commissie vereist zijn, op voorwaarde dat deze maatregelen uitsluitend gelden voor belastingplichtigen die op hun grondgebied gevestigd zijn.

Vanaf 1 juli 2030

• wordt e-facturering verplicht voor B2B-transacties binnen de EU en transacties waarvoor de verleggingsregeling geldt.
• Nationale e-factureringssystemen (behalve die welke vóór 2024 zijn opgezet) worden geharmoniseerd met EU-normen.
• BTW-plichtige bedrijven zullen gestructureerde e-facturen in een standaard EU-formaat moeten uitreiken.
• Facturen moeten worden uitgereikt binnen 10 dagen na de levering van het goed of de dienst (of de betaling, als die eerder plaatsvindt). Deze termijn vervangt de termijn van twee dagen die oorspronkelijk in het ViDA-initiatief werd voorgesteld.

Vanaf 1 januari 2035

• Nationale e-factureringssystemen die vóór 2024 in gebruik zijn, moeten volledig geharmoniseerd zijn met de EU-normen.

Platformeconomie

Veel online diensten op het gebied van accommodatieverhuur en personenvervoer betalen geen btw, omdat ze vaak worden aangeboden door particulieren of kleine bedrijven die zich niet hoeven te registreren voor de btw.

Vanaf 1 januari 2030 (of vanaf 1 juli 2028, optioneel).

• De “veronderstelde leverancier” regel zal worden ingevoerd.
• Digitale platforms, zoals platforms voor personenvervoer en kortetermijnverhuur, worden verantwoordelijk voor het innen en afdragen van btw namens leveranciers die dit niet zelf doen.
• Deze platforms zullen de btw rechtstreeks bij de klant innen en afdragen aan de belastingdienst.

Eén btw-registratie (één loket - OSS)

Momenteel stelt het “éénloketsysteem” bedrijven in staat om de btw voor grensoverschrijdende verkopen binnen de EU via één enkele lidstaat te beheren. Voor verkopen binnen één lidstaat zijn echter nog steeds aanvullende btw-registraties nodig.

Vanaf 1 juli 2028

• De lidstaten zullen een verleggingsregeling invoeren voor niet-gevestigde leveranciers.
• De nieuwe regels zullen het toepassingsgebied van de “éénloketsystemen” uitbreiden tot:
  • B2C-verkoop van producten zoals elektriciteit of gas binnen een lidstaat.
  • Voorraadbewegingen binnen de EU voor rechtstreekse verkoop aan consumenten in een later stadium.

Wie ondervindt de gevolgen van de nieuwe regelgeving?

Het nieuwe systeem zal gevolgen hebben voor zowel ondernemingen die onderworpen zijn aan de belasting over de toegevoegde waarde als de lidstaten, aangezien zij de nieuwe Europese maatregelen in hun belastingstelsels moeten omzetten en anderzijds de nodige maatregelen moeten nemen om elektronische facturen tussen bedrijven te controleren. 

Doelstellingen van het nieuwe Europese btw-stelsel

Het ViDA-project heeft in principe tot doel het Europese BTW-stelsel te moderniseren en heeft hiervoor de volgende doelstellingen vastgesteld: 

• Zorgen voor een effectief en eerlijk btw-stelsel in de digitale economie.
• Bestrijding van fraude, met name intracommunautaire fraude.
• De goede werking van de interne markt waarborgen. 
• Vereenvoudiging en aanpassing van de btw-regelgeving aan de nieuwe digitale realiteit van de markt, om de naleving van de belastingwetgeving te vergemakkelijken en meer rechtszekerheid te bieden. 
• Optimalisatie van de vereisten voor belastingaangifte dankzij digitalisering. 

Wetsteksten

Op wetgevend niveau heeft de Europese Commissie, om uitvoering te geven aan de maatregelen, voorstellen tot wijziging van de volgende wetteksten gepubliceerd: 

• Richtlijn 2006/112/EG wat betreft btw-regels in het digitale tijdperk.
• Verordening (EU) nr. 904/2010 wat betreft de regeling voor administratieve samenwerking op het gebied van btw die nodig is voor het digitale tijdperk.
• Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft de informatieverplichtingen die van toepassing zijn op bepaalde btw-regelingen.

De wetgevingsvoorstellen worden ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad en ter raadpleging aan het Europees Parlement en het Economisch en Sociaal Comité.

Voordelen van het nieuwe Europese btw-stelsel

• Verlaging van de kosten in belastingnaleving. Volgens het ViDA-rapport wordt een besparing van 4.300 miljoen euro geschat dankzij de voorafgaande btw-aangifte. 
• Besparing op beheerskosten. De EC schat dat alleen op postzendingen 1.900 miljoen euro bespaard wordt. 
• Accelerator van de digitaletransformatie van bedrijven door automatiseringstechnologieën te implementeren om bedrijfsgegevens elektronisch te rapporteren. 
• Grotere efficiëntie van de belastingcontrole dankzij de verbetering van de risicoanalysesystemen. 
• Verhoging van de belastinginning. Volgens het ViDA-rapport wordt een inzameling geschat van tussen de 135.000 miljoen en 177.000 miljoen euro.
• Vermindering van belastingfraude. Het feit dat de informatie in realtime wordt verkregen, zal de activiteit van fraudeurs veel moeilijker maken.  
• Snellere introductie van digitale rapporten (DRR) omdat er een gestandaardiseerd model op Europees niveau is.
• Grensoverschrijdende handel verbetert; aangezien de lidstaten hun belastingaangiftesystemen moeten ontwikkelen, moeten zij zorgen voor compatibiliteit en interoperabiliteit binnen de Unie. 
• Verbetering van de milieu-impact. Het rapport kwantificeert dat de vermindering van koolstofemissies een economisch equivalent zou hebben van tussen de 0,01 miljard en 500 miljoen euro.